Το Γεφύρι της Επικοινωνίας μας - Σύλλογος των εν Θεσσαλονίκη Γρεβενιωτών

Switch to desktop Register Login

Σκέψεις και ιδέες γύρω από το

όνομα και τη θέση της ΕΛΙΜΕΙΑΣ

Γούλας Αντώνιος

Απόφοιτος Φιλοσοφικής Α.Π.Θ.

Είναι αλήθεια ότι ο προβληματισμός και η ιστορική έρευνα για την ονομασία αλλά και την ανίχνευση του παρελθόντος γύρω από την περιοχή της ΕΛΙΜΕΙΑΣ συνεχίζεται.

Η αξιοποίηση των ευρημάτων που έρχονται κατά καιρούς στο φώς, προσθέτει και καινούρια στοιχεία και σιγά – σιγά συμπληρώνεται το παζλ της ιστορικής αλήθειας.

Ποια ήταν άραγε η ακριβής περιοχή της ΕΛΙΜΕΙΑΣ και ποια η κεντρική της πόλη;

Τα μέχρι τώρα ευρήματα έχουν μελετηθεί διεξοδικά ή μήπως μια ακόμα προσεκτική μελέτη θα ρίξει περισσότερο φώς στην έρευνα αυτή;

Η ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας όπου και σήμερα υπάρχουν διάσπαρτα τοπωνύμια, συνεχίζει να αναδύει ευρήματα και αρχαιολογικά στοιχεία που χρήζουν προσεκτική και αντικειμενική έρευνα.

Η Δυτική Μακεδονία και ιδιαίτερα η περιοχή των Γρεβενών δεν προστατεύτηκε από την αρχαιοκαπηλία ενώ αποτελεί ένα κομμάτι της Μακεδονίας με πλούσιο ιστορικό παρελθόν.

Ως γνωστόν, στο 1ο Γυμνάσιο Γρεβενών φυλάσσεται ένα άγαλμα του 4ου αιώνα π.Χ. το οποίο απεικονίζει μια νεαρή γυναίκα ύψους περίπου 1.60 μέτρα και από το οποίο λείπει η κεφαλή του.

agalma 1

Το άγαλμα, σύμφωνα με προφορικές πληροφορίες, βρέθηκε την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην περιοχή «Παλαιομονάστηρα» των Μαυραναίων μαζί με άλλα αντικείμενα (κιονόκρανα, τεφροδόχους κλπ). Στη συνέχεια από Γάλλους στρατιώτες μετακινήθηκε στο Καλαμήτσι Γρεβενών με απώτερο σκοπό να μεταφερθεί στη Γαλλία, αλλά ματαιώθηκε άγνωστο για ποιους λόγους. Αργότερα κατά τη δεκαετία του 60 μεταφέρθηκε στο τότε Γυμνάσιο Γρεβενών.

Στη βάση του αγάλματος αυτού διακρίνει κανείς πολύ καθαρά την επιγραφή:

 

«ΘΥΓΑΤΕΡΑ ΑΡΑΒΑΙΟΥ»

 

Η συνέχιση της επιγραφής είναι δυσανάγνωστη και ίσως περιμένει τον«καλό αναγνώστη» που θα δώσει αργότερα περισσότερες πληροφορίες και θα ενώσει το «μίτο της Αριάδνης». Εμείς θα αρκεστούμε στις εκτιμήσεις που απορρέουν από το «θυγατέρα Αραβαίου».

Κατ' αρχήν το πρόσωπο που απεικονίζεται δεν ανήκει σε κάποιο κοινό θνητό ή σε κάποια θεότητα αλλά σε κάποια γυναίκα. Η γυναίκα αυτή όπως δηλώνει και η επιγραφή είναι η θυγατέρα του Αραβαίου. Ποιος όμως ήταν ο Αραβαίος;

Από διάφορες ιστορικές πηγές είναι γνωστό ότι ο Αραβαίος ήταν ο Βασιλιάς των Λυγκηστών.

(βλ 73β. Μ.Ε.Ε.Πυρσού Τ.16 σελ.507. στήλη β΄ στήλη γ΄.Τ.3 σελ.638, λέξη Αλέξανδρος Α΄)

 

Μελλίτεαν

 

Επίσης είναι γνωστό ότι ο Ηγεμόνας της αρχαίας Ελιμείας ήταν ο Σίρρας ή Ήρας ο οποίος παντρεύτηκε τη θυγατέρα του Αραβαίου το 411π.Χ. Από το γάμο αυτό απέκτησε δύο παιδιά την Ευρυδίκη και τον Δέρδα. Την κόρη τους Ευρυδίκη, παντρεύεται στη συνέχεια, το 391π.Χ. ο Βασιλιάς της Μακεδονίας Αμύντας Γ΄, γιός του Αριδαίου. (Ξενοφ. Ελληνικά βιβλ.Ε΄κεφ.Β΄38-43 και βιβλ.Ε).

Το βασίλειο των Λυγκηστών με τους Μακεδόνες, δεν είχαν φιλικές σχέσεις. Με τους Λυγκηστάς συνομολογήθηκε τότε ειρήνη την οποίαν επισφράγισε ο γάμος του Αμύντα μετά της Ευρυδίκης, η οποία όπως αναφέραμε ήταν θυγατέρα του ηγεμόνα της Ελιμείας Σίρρα και εγγονή του Βασιλιά των Λυγκηστών Αραβαίου, με τον οποίο ο Περδίκκας ο Β΄ πολέμησε αργότερα. Ο Αμύντας Γ΄ απέκτησε με τη νόμιμο σύζυγό του Ευρυδίκη τέσσερα παιδιά:

1. τον Αλέξανδρο,

2. τον Περδίκα,

3. το Φίλιππο Β΄ και

4. την Ευρυόνη.

(Βλ. Ιουστ.7.4. βλ. σελ.135 Ιστορία της Μακεδονίας Γ. Σταυρίδης ).

Η Θυγατέρα Αραβαίου η Μελιττέαν κατά την ταπεινή μου άποψη ενδέχεται να είναι η γιαγιά του Φιλίππου του Β΄).

Το 1982 στις ανασκαφές της Βεργίνας με το Μ. Ανδρόνικο βρέθηκε στη βάση ενός αγάλματος η εξής επιγραφή:

«ΕΥΡΥΔΙΚΑ ΣΙΡΡΑ ΕΥΚΛΕΙΑΙ»

Δηλαδή ότι η Ευριδίκη η κόρη του Σίρρα (και σύζυγος του Αμύντα Γ΄) το αφιερώνει στη θεά ΕΥΚΛΕΙΑ. (βιβλίο Βεργίνα σελ. 24 του Μ. Ανδρόνικο).

Από όλα τα παραπάνω μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι το άγαλμα αυτό, το οποίο όπως αναφέραμε βρίσκεται σήμερα στο 1ο Γυμνάσιο Γρεβενών, απεικονίζει ένα σημαντικό ιστορικό πρόσωπο που συνδέει την περιοχή της Ελιμείας με το Μακεδονικό κράτος της εποχής εκείνης.

Με δεδομένο ότι η κόρη αυτή του Αραβαίου, Βασιλιά των Λυγκηστών παντρεύτηκε τον ηγεμόνα της Ελιμείας Σίρρα και το άγαλμα βρέθηκε στην περιοχή αυτή, μπορεί να συμπεράνει κανείς πως το κέντρο της Ελιμείας βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή των σημερινών Γρεβενών.

Επιπλέον για την ακριβή θέση της αρχαίας Ελιμείας καθώς και της Τυμφαίας χώρας πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η αρχαία Ελιμεία ήταν η περιοχή εκείνη της Δυτικής Μακεδονίας που βρισκόταν στη νότια πλευρά του Αλιάκμονα και έφθανε μέχρι τα σύνορα της Ηπείρου η οποία ανήκε στην ευρύτερη περιοχή της Ιλλυρίας. Σύμφωνα με την ανωτέρω ιστορική μαρτυρία αλλά και από πολλά ευρήματα που δεν μπορούμε να τα συμπεριλάβουμε στο άρθρο αυτό εικάζεται ότι η αρχαία Ελιμεία ήταν η περιοχή των ευρύτερων σημερινών Γρεβενών με κέντρο τον Άγιο Γεώργιο.

Ελιμεία. «Καταλαμβάνει το νοτιοδυτικό άκρον της Μακεδονίας, κειμένη ανατολικώς της Πίνδου και νοτίως των Καμβουνίων και του Τιταρίου όρους. Ορίζεται δηλαδή προς δυσμάς υπό της Ηπείρου και προς Νότον υπό της Θεσσαλίας, κατέχουσα περίπου την θέσιν των σημερινών επαρχιών Βοΐου, Γρεβενών, Σερβίων και μέρος των επαρχιών Ελασσόνος και Κοζάνης. Κυριότερες πόλεις της Ελιμείας ήσαν η Ελιμεία, η Αιωνή, αι Φυλακαί και η Εράτυρα». Βλ .Ιστορία της Μακεδονίας των αρχαίων Πόλεων της Χαλκιδικής κ.Τ.Λ. Γ. Σταυρίδη

Σε ότι αφορά την Τυμφαία χώρα αυτή πρέπει να ήταν η περιοχή που βρίσκεται παρακείμενη του ποταμού Αράχθου της Ηπείρου, όπου υπάρχει και το ομώνυμο βουνό της Τύμφης. (Βλ. Το Λεξικό των αρχαίων Μυθολογικών κ΄ Ιστορικών κ.Λ.Π. Υπό Ν.Λωρέντη εν Βιέννη της Αυστρίας 1837)

(Αρριανός. Αναβ.Α7,κατά Στεφ. Βυζ. Και πόλις αυτόθι) (Στραβ.Στεφ.Βυζ.Ελιμία,παρά,Ξενοφ.Εελ.Ε΄,2 18,και ελυμιώτις, ιδος, η, παρ. Άρριανού).

Βλ. Από τη μακραίωνη Ιστορία της αρχαίας Μακεδονίας και των Γρεβενών (Ελιμιώτιδας) Κ.Ταλιαδούρη

organogramma 1

 

Η Ιστοσελίδα κατασκευάστηκε με την τεχνική υποστήριξη του Δήμου Γρεβενών (Γραφείο Δημάρχου)

Top Desktop version